نامزدهای دوازدهمین دورۀ انتخابات ریاست جمهوری ایران

شورای نگهبان صلاحیّت تنها شش تن را برای نامزدیِ دوازدهمین دورۀ انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران مورد تائید قرار داد. دو تن از آنان از نامزدی خود صرف نظر کردند. محمد باقر قالیباف به حمایت از ابراهیم رئیسی و اسحق جهانگیری به حمایت از حسن روحانی از شرکت در انتخابات کناره گیری کردند. چهار نامزد باقی مانده چه کسانی هستند و چه پیشینه‌ای دارند؟

اسحق جهانگیری کوه شاهی
حسن روحانی
ابراهیم رئیسی ساداتی
مصطفی میرسلیم
مصطفی هاشمی‌طبا

متن: بخش فارسی ار.اف.ای.
گرافیک کامپیوتری: استودیو گرافیک فرانس مدیا موند
مدیران مسئول: کریستف شامپن، احسان منوچهری
عکس‌ها: خبرگزاری فرانسه، گِتی، رویترز، ار.اف.ای.

حسن روحانی

حسن روحانی، که از سال ۹۲ تا کنون ریاست جمهوری ایران را بر عهده دارد، نامزد جانشینی خویش است. او نامزد رسمی «جریان اعتدال» است و موردِ حمایتِ اصلاح طلبان قرار دارد. وی در ۲۶ سالِ گذشته عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام بوده و از سال ۷۶ در دوره‌های سوم تا پنجم به عضویّت مجلس خبرگان رهبری نیز درآمده است. حسن روحانی از سال ۶۸ تا ۸۴ دبیری شورای عالی امنیت ملّی را بر عهده داشت. وی همچنین در دوره های اول تا پنجم عضو مجلس شورای اسلامی بود وبه مدت دو سال ریاست گروه ایرانی مذاکره کننده در پروندۀ هسته‌ای را بر عهده گرفت.

حسن روحانی نخستین رئیس جمهوری ایران است که پس از انقلاب با یک همتای آمریکائی خود تماس مستقیم تلفنی داشته است. پیش از این تماس قرار میان نمایندگان دو کشور این بود که روحانی و اوباما به ظاهر بر حسب تصادف در یکی از راهروهای سازمان ملل متحد با هم روبرو شده و «ناگزیر» دست هم را فشرده و چند کلمه‌ای با یکدیگر گفتگو کنند، امّا اندکی پیش از این ملاقات همراهان روحانی به هیئت آمریکائی اطلاع داده‌اند که بنا بر ملاحظات داخلی ناگزیرند این «دیدار بظاهر اتفاقی» را بر هم زنند. همان هنگام قرار شد دو نفر تلفنی با هم گفتگو کنند. حسن روحانی با نام خانوادگیِ فریدون در شهرستان سرخۀ واقع در استان سمنان زاده شد و نام روحانی را که در حوزۀ قم برای خود برگزیده بود، پس از انقلاب رسمی کرد. حسن روحانی ۶۹ سال دارد.

ابراهیم رئیسی ساداتی

ابراهیم رئیسی ساداتی، که تولیّت آستان قدس رضوی را بر عهده دارد، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و مجلس خبرگان رهبری است. او که از سوی «جبهۀ مردمی نیروهای انقلاب اسلامی – جمنا» برای احراز نامزدی این جبهه فراخوانده شد، در پی بروز اختلاف میان اعضاء، نامزدی مستقل خود را اعلام داشت. او از حمایت اصولگرایان برخوردار است و با شعار «دولت کار و کرامت» به کارزار انتخابات قدم گذاشته است. ابراهیم رئیسی در سال‌های ۶۴ تا ۶۸ جانشین دادستان تهران بود و در این مقام عضویت کمیتۀ چهار نفرۀ معروف به کمیسیون مرگ را که مسئول اعدام‌های تابستانِ ۶۷ است بر عهده داشت. در این دوره چند هزار تن از زندانیان سیاسی و عقیدتی به جوخه‌های اعدام سپرده شدند. آیت الله حسینعلی منتظری در دیداری با اعضای این کمیته در همان هنگام هشدار داد که از آنان در زمرۀ بزرگترین جنایتکاران تاریخ یاد خواهد شد. ابراهیم رئیسی پس از آن دادستان تهران شد و سپس به معاونت قوۀ قضائیه رسید و پس از آن به مدتِ ٢ سال دادستان کلِ کشور بود. ابراهیم رئیسی از ٥ سال پیش به عنوان دادستان کلِ دادگاه ویژۀ روحانیّت نیز فعالیّت می کند. وی در نوغان مشهد به دنیا آمده و تحصیلات حوزوی خود را در همین شهر و سپس قم انجام داده است. ابراهیم رئیسی ۵۶ سال دارد.

محمد باقر قالیباف

محمد باقر قالیباف، شهردار کنونی تهران، در گذشته جانشین نیروی مقاومت بسیج، فرماندۀ قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء، فرمانده نیروی هوائی سپاه پاسداران و در سال های ۷۹ تا ۸۴ فرماندۀ نیروی انتظامی بود. محمد باقر قالیباف چهار سال پیش نیز نامزد انتخابات ریاست جمهوری شد و با کسب حدود ٦ میلیون رای در جایگاه دوّم قرار گرفت. او در این انتخابات یکی از نامزدهای اصول گرایان محسوب می‌شود. محمد باقر قالیباف که همزمان با انقلاب به بسیج پیوسته بود، با شروع ناآرامی‌ها به کردستان رفت و سپس با شروع جنگ ایران و عراق راهی جبهه‌ها شد و به عضویّت سپاه پاسداران درآمد.

محمد باقر قالیباف از جمله فرماندهان سپاه است که در جریان حملۀ ١٨ تیر ١٣٧٨ به کوی دانشگاه تهران نامۀ محرمانۀ معروف به محمد خاتمی را امضاء کرده و به وی هشدار دادند در صورتی که دولت «نا آرامی ها را کنترل نکند» خود وارد عمل می شوند.

هنگامی که وی فرماندهی نیروی انتظامی را بر عهده داشت، ده ها نفر از روزنامه نگاران، هنرمندان و روشنفکران نیز توسط ادارۀ اماکن نیروی انتظامی دستگیر و هفته‌‍‌ها در بازداشت بسر بردند. وی در پاسخ به اعتراض وزیر ارشاد و نیز برخی انجمن‌های مردم نهاد، این افراد را به ترویج ابتذال و اقدام علیه امنیّت ملّی متهم کرد. سازمان بازرسی کل کشور شهرداری تهران را به واگذاری املاک شهرداری با تخفیف‌های بالا به برخی مدیران شهری متهم کرده و این اتهام و نیز حمایت‌های مالی قابل توجه از موسسۀ خیریۀ همسر قالیباف، پیش از این تردیدهائی در بارۀ نامزدی وی بوجود آورده بود. او گفته است که مهمترین برنامۀ وی برای دولت آینده «انقلاب اقتصادی» برای تحقق «برابری اجتماعی» است. محمد باقر قالیباف در طرقبه در حاشیۀ مشهد به دنیا آمده و ۵۵ سال دارد.

اسحق جهانگیری کوه شاهی

اسحق جهانگیری کوه شاهی، نامزد اصلاح طلب، معاون اول دولت حسن روحانی است. وی در دولت‌های محمد خاتمی وزارت معادن وفلزات و سپس صنایع و معادن را بر عهده داشت. او در دوره‌های دوم و سوم مجلس شورای اسلامی عضویّت داشت و بمدت ۶ سال نیز استاندار اصفهان بود.

اسحق جهانگیری در انتخابات سال جاری با شعار «همه برای ایران» به میدان رقابت آمده است. در آغاز بسیاری از او با عنوانِ «نامزد پوششی» و یا «حمایتی» برای دفاع از روحانی یاد کردند. حتی سخنگوی دولت، محمدباقر نوبخت، نیز صراحتاً گفت نامزدی اسحق جهانگیری برای حمایت از دولت است و او مکمل روحانی است. او با این حال این نگرش به نامزدی خود را رد کرد و گفت خود قصد دارد رئیس جمهوری شود. اسحاق جهانگیری ۶۰ ساله است.

مصطفی میرسلیم

مصطفی میرسلیم، نامزد اصول گرا، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام است و پیش از آنکه در دورۀ ریاست جمهوری علی خامنه‌ای، سرپرستی نهاد ریاست جمهوری و مشاورت عالی ریاست جمهوری را بر عهده بگیرد، به مدت ٣ سال معاونت سیاسی اجتماعی وزارت کشور را بر عهده داشت. او در دورۀ دوم دولت هاشمی رفسنجانی وزیر ارشاد اسلامی بود. دست اندرکاران رسانه‌ها در ایران دورانِ وزارت وی را یکی از تاریک‌ ترین دوره‌های مطبوعات تلقی می‌کنند. مصطفی میرسلیم تحصیلات خود را در رشتۀ مهندسی مکانیک در شهر پواتیه در فرانسه انجام داده و دارای تخصص در موتورهای درون سوز است. وی پیش از انقلاب مدیر بهره برداری شرکت راه آهن شهری تهران و حومه بود. مصطفی میرسلیم اکنون ریاست شورای مرکزی حزب موتلفۀ اسلامی را بر عهده دارد. او ۶۹‌ ساله است.

مصطفی هاشمی‌طبا

مصطفی هاشمی‌طبا که به عنوان نامزد مستقل در این انتخابات شرکت می کند، رئیس کمیتۀ ملی المپیک جمهوری اسلامی ایران است. او در دولت محمد جواد باهنر وزیر صنایع سنگین و در دولت اول میر حسین موسوی وزیر صنایع بود. او در دولت‌های هاشمی و خاتمی معاونت رئیس جمهوری را بر عهده داشت. او در هشتمین دورۀ انتخابات ریاست جمهوری در خرداد ١٣٨٠ نیز نامزد شد، امّا با کسب ٠٬١٠ درصدِ آراء در رتبۀ آخر قرار گرفت.

مصطفی هاشمی‌طبا دارای دیپلم کارشناسی ارشد در نساجی از دانشگاه امیرکبیر است.